رمان جان شیعه ، اهل سنت به قلم فاطمه ولی نژاد

تعداد صفحات : 595

ژانر : مذهبی

خلاصه رمان :

هرآنچه در این صفحات سراسر سرمستی نگاشته ام، از جام جملاتی جانانه تا نغمه ناله هایی غریبانه، همه از افاضه فضل خدا بوده و عطر عنایت اهل آسمان و در این میان، این سرانگشتان سراپا تقصیر، تنها توفیق نگارش یافته اند و حالا در نهایت شوق و شرمندگی، این اثر را تقدیم می کنم به ساحت نورانی پیامبر عظیم الشأن اسلام، حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله و سلم و به تمامی نور چشمانم از عزیزان اهل تسنن و تشیع که کلام بی همتای خداوند متعال به ما فرمان داده است: «وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ» و پیامبر رحمت و سرور این امت فرموده اند: «مؤمنان با هم برادرند و خون شان برابر است و در برابر دشمن، متحد و یکپارچه اند.» و این سخن امام راحل ماست که خطاب به عزیزان اهل تسنن فرمودند: «ما با هم برادر بوده و هستیم و خواهیم بود. مصلحت ما، مصلحت شماست.» و حالا ما به پیروی از عقل و شرع و به اقتدای عشق و ایمان، تا پای جان اهل وحدتیم

ادامه رمان:

صداي قرائت آيت الکرسي مادر، بوي اسفند، اسباب پيچيده در بار کاميون

و اتاقي که خالي بودنش از پنجره هاي بي پرده اش پيدا بود، همه حکايت از تغيير

ديگري در خانواده ما ميکرد. روزهاي آخر شهريور ماه سال ٩١ با سبک شدن آفتاب

بندر عباس ، سپري مي شد و محمد و همسرش عطيه ، پس از يک سال از شروع

زندگي مشترکشان ، آپارتماني نوساز خريده و مي خواستند طبقه بالي خانه پدري

را ترک کنند، همچنانکه ابراهيم و لعيا چند سال پيش چنين کردند. شايد به

زودي نوبت برادر کوچک ترم عبدال هم مي رسيد تا مثل دو پسر بزرگ تر به بهانه

کمک خرج شروع زندگي هم که شده ، زندگي اش را در اين خانه قديمي و زيبا شروع

کرده تا پس از مدتي بتواند زندگي مستقل را در جايي ديگر تجربه کند.

از حياط باصفاي خانه که بانخل هاي بلندي حاشيه بندي شده بود، گذر کرده

و وارد کوچه شدم . مادر ظرفي از شيريني لذيذي که براي بدرقه محمد پخته بود،

براي راننده کاميونُ برد و در پاسخ تشکر او، سفارش کرد :«حاجي ! اثاث نوعروسه .

کلي سرويس چيني و کريستال و...» که راننده با خوشرويي به ميان حرفش آمد

و با نتفگ «خايلت تخت مادر!» در بار را بست . مادر صورت محمد را بوسيد و

ِ

عطيه را گرم در آغوش گرفت که پدر با دلخوري جلو آمد و زير گوش محمد غّري

زد که نفهميدم . شايد ردّ خرابي روي ديوار اتاق ديده بود که مادر با خنده جواب

داد: «فداي سرشون ! يه رنگ مي زنيم عين روز اولش ميشه !» محمد با صورتي در

هم کشيده از حرف پدر، سوار شد و اتومبيلش را روشن کرد که عبدال صدا بلند

کرد: «آيت الکرسي يادتون نره !» و ماشين به راه افتاد. ابراهيم سوئيچ را از جيبش

در آورد و همچنان که به سمت ماشينش مي رفت ، رو به من و لعيا زير لب زمزمه

٨ اج ن ش هعي ، اهل سنت

کرد: «ما که خرج نقاشي مون هم خودمون داديم ...» لعيا دستپاچه به ميان حرفش

دويد: «ابراهيم ! زشته ! مي شنون !» اما ابراهيم دست بردار نبود و ادامه داد: «دروغ که

نميگم ،ُ خب محمد هم پول نقاشي رو خودش بده !» هميشه پول پرستي ابراهيم

و خساست آميخته به اخلق تند پدر، دستمايه اوقات تلخي مي شد که يا بايد با

ميانجيگري مادر حل مي شد يا چارهگري هاي من و عبدال . اين بار هم من دست

به کار شدم و نااميد از کوتاه آمدن ابراهيم ، ساجده سه ساله را بهانه کردم : «ساجده

جون ! داري ميري با عمه الهه خداحافظي نميکني ؟ عمه رو بوس نميکني ؟» و با

گفتن اين جملت ، او را در آغوش کشيده و به سمت مادر و پدر رفتم : «با بابابزرگ

خداحافظي کن ! مامان بزرگ رو بوس کن !» ولي پدر که انگارُ غر زدن هاي ابراهيم

را شنيده بود، اخم کرد و بدون خداحافظي به داخل حياط بازگشت . ابراهيم هم

وارث همين تلخي هاي پدر بود که بيتوجه به دلخوري پدر، سوار ماشين شد. لعيا

هم فهميده بود اوضاع به هم ريخته که ساجده را از من گرفت و خداحافظي کرد و

حرکت کردند.عبدال خاکي که از جابجايي کارتون هاروي لباسش نشسته بود،با

هر دو دستش تکاند و گفت :«مامان من برم مدرسه . ساعت ده با مدير جلسه دارم .

بايد برنامه کلس ها رو براي اول مهر مرتب کنيم .» که مادر هم به نشانه تأييد سري

تکان داد و با گفتن «برو مادر، خير پيش !» داخل حياط شد.

ساعتي از اذان ظهر گذشته و مادر به انتظار آمدن عبدال ، براي کشيدن نهار

دست دست ميکرد که زنگ خانه به صدا در آمد. عبدال که کليد داشت و اين

وقت ظهر منتظر کسي نبوديم . آيفون را که برداشتم ، متوجه شدم آقاي حائري ،

مسئول آژانس املک محله پشت در است و با پدر کار دارد. پدر به حياط رفت

و مادر همچنان به انتظار بازگشت عبدال ، شعله زير قليه ماهي را کم کرده بود

تا ته نگيرد. کار آقاي حائري چندان طول نکشيد که پدر با خوشحالي برگشت

و پيش از اينکه ما چيزي بپرسيم ، خودش شروع کرد: «حائري برامون مستأجر

پيدا کرده . ديده امروز محمد داره اسباب مي بره ، گفت حيفه ملک خالي بيفته .»

صورت مهربان مادر غرق چروک شد و با دلخوري اعتراض کرد: «عبدالرحمن ! ما

ف لص اول ٩

که نمي خوايم با اين خونه کاسبي کنيم . اين طبقه مال بچه هاست . چشم به هم

بذاري نوبت عبدال مي شه ، شايدم الهه ». پدر پيراهن عربي اش را کمي بال کشيد

و همچنانکه روي زمين مي نشست ، با اخمي سنگين جواب داد: «مسئول خونه

الهه که من نيستم ، عبدال هم که فعلً خبري نيس ، شلوغش ميکني !» ولي مادر

مي خواست تصميم پدر را تغيير دهد که از آشپزخانه خارج شد و گفت : «ما که

احتياجي نداريم که بخوايم مستأجر بياريم . تو که وضع کارت خوبه الحمدال !

محصول خرما هم که امسال بهتر از هر سال بوده . ابراهيم و محمد هم که کمک

دستت هستن .» که پدر تکيه اش را از پشتي برداشت و خروشيد: «زن ! نقل احتياج

نيست ، نقل يه طبقه ساختمونه که خالي افتاده ! خدا رو خوش مياد مال من

خاک بخوره که معلوم نيست تو کي ميخواي عروس بياري ؟!!!» مادر غم زده از

برخورد تلخ پدر، نگاهش را به زمين دوخت و پدر مستبدانه حکم داد: «من گفتم

اجاره ميدم . حائري رفته طرف رو بياره خونه رو نشونش بده .» و شايد دلخوري را

در صورت من هم ديد که براي توجيه فوران خشمش ، مرا مخاطب قرار داد: «آخه

همچين مادرت ميگه مستأجر، خيال ميکنه الن يه مشت زن و بچه مي خوان

بريزن اين جا. حائري گفت طرف يه نفره که از تهران براي کار تو شرکت نفت اومده

بندر. يه اتاق مي خواد شب سرش رو بذاره زمين بخوابه . صبح ميره پاليشگاه شب

مياد. نه رفت و آمدي داره نه مهمونداري .» که صداي باز شدن در حياط و آمدن

عبدال بحث را خاتمه داد و من و مادر را براي کشيدن غذا روانه آشپزخانه کرد.

چند لقمه اي نخورده بوديم که باز زنگ خانه به صدا در آمد. پدر از جا بلند

شد و با گفتن «حتماً حائريه !» سراسيمه روانه حياط شد. عبدال هم که تازه

متوجه موضوع شده بود، به دنبالش رفت . مادر که با رفتن پدر انگار جرأت سخن

گفتن يافته بود، سري جنباند و گفت : «من که راضي نيستم ، ولي حريف بابات

هم نميشم .» و بعد مثل اينکه چيزي بخاطرش رسيده باشد، با مهرباني رو به

من کرد: «الهه جان ! پاشو دو تا ظرف و قاشق چنگال بيار براشون غذا ببرم . بوي

غذا تو خونه پيچيده ، خدا رو خوش نمياد دهن خشک برگردن .» محبت عميق

١٠ اج ن ش هعي ، اهل سنت

مادر هميشه شامل حال همه مي شد، حتي مستأجري که آمدنش را دوست

نداشت . چادرش را مرتب کرد و با سيني غذا از اتاق بيرون رفت . صداي آقاي

حائري ميآمد که با لحن شيرينش براي مشتري بازار گرمي ميکرد: «داداش ! خونه

قديميه ، ولي حرف نداره ! تو بالکن اتاقت که وايسي ، دريا رو مي بيني . تازه اول

صبح که محل ساکته ، صداي موج آب هم مي شنوي . اين خيابون هم که تاَ ته

بري ، همه نخلستون هاي خود حاجيه . حياط هم که خودت سير کردي ، واسه

ِ

خودش يه نخلستونه ! سر همين چهار راه هم ماشين داره برا اسکله شهيد رجايي

و پاليشگاه . صاحب خونه ات هم آدم خوبيه ! شما خونه رو بپسند، سر پول پيش

و اجاره باهات راه مياد.» و صداي مرد غريبه را هم مي شنيدم که گاهي کلمه اي

در تأييد صحبت هاي آقاي حائري ادا ميکرد. فکر آمدن غريبه اي به اين خانه ، آن

هم يک مرد تنها، اصلً برايم خوشايند نبود که بلخره آقاي حائري و مشتري رفتند

و سر و صداها خوابيد و بقيه به اتاق برگشتند. ظاهراً مرد غريبه خانه را پسنديده

و کار تمام شده بود که پدر با عجله غذايش را تمام کرد، مدارک خانه را برداشت

و براي انجام معامله روانه بنگاه شد. عبدال نگاهش به چهره دلخور مادر بود و

مي خواست به نحوي دلداري اش دهد که با مهرباني آغاز کرد: «غصه نخور مامان !

طرف رو که ديدي ، آدم بدي به نظر نمي اومد. پسر ساکت و ساده اي بود.» که مادر

تازه سر درد دلش باز شد: «من که نميگم آدمَ بديه مادر! من مي گم اين همه پول

ِ

خدا بهمون داده ، بايد شکرگزار باشيم . ولي بابات همچين هول شده انگار گنج

پيدا کرده ! آخه چند ميليون پول پيش و چندرغاز کرايه که انقدر هول شدن نداره !»

سپس نگاهي به سيني غذا انداخت و ادامه داد: «اون بنده خدا که انقدر خجالتي

بود، لب به غذا هم نزد.» با حرف مادر تازه متوجه سيني غذا شدم . ظرفي که ظاهراً

متعلق به آقاي حائري بود، خالي و ظرف ديگر دست نخورده مانده بود. عبدال

خنديد و به شوخي گفت : «شايد بيچاره قليه ماهي دوست نداشته !» و مادر با

لحني دلسوزانه جواب داد:«نه بابا!طفل معصوم اصلً نگاه نکردببينه چي هست .

فقط تشکر ميکرد.» احساس ميکردم مادر با ديدن مرد غريبه و رفتار پسنديده اش ،

ف لص اول ١١

قدري دلش قرار گرفته و به آمدن مستأجر به خانه تا حدي راضي شده است ، اما

براي من حضور يک مرد غريبه در خانه ، همچنان سخت بود؛ مي دانستم ديگر

آزادي قبل را در حياط زيباي خانه مان ندارم و نميتوانم مثل روزهاي گذشته ، با

خيالي آسوده کنار حوض بنشينم . به خصوص که راه پله طبقه دوم از روبروي در

اتاق نشيمن شروع مي شد و از اين به بعد بايستي هميشه در اتاق را مي بستيم . بايد

از فردا تمام پرده هاي پنجره هاي مشرف به حياط را ميکشيديم و هزار محدوديت

ِ

ديگر که برايم سخت آزار دهنده بود، اما هر چه بود با تصميم قاطع پدر اتفاق افتاده

و ديگر قابل بازگشت نبود.

ظرف هاي نهار را شسته و با عجله مشغول تغيير وضعيت خانه براي ورود

مستأجر جديد شديم . مادر چند ملحفه ضخيم آورد تا پشت پنجره هاي مشرف

به حياط نصب شود، چرا که پرده هاي حرير کفايت حجاب مناسب را نميکرد. با

چند مورد تغيير دکوراسيون ، محيط خانه را از راهرو و راه پله مستقل کرده و در اتاق

نشيمن را بستيم . آفتاب در حال غروب بود که مرد غريبه با کليدي که پدر در بنگاه

در اختيارش گذاشته بود، در حياط را نيمه باز کرده و با گفتن چند بار «يا ال !» در

ِ

را کامل گشود و وارد شد. به بهانه ديدن غريبه اي که تا لحظاتي ديگر نزديک ترين

همسايه ما مي شد، گوشه ملحفه سفيد را کنار زده و از پنجره نگاهي به حياط

انداختم . بر خلف انتظاري که از يک تکنيسين تهراني شرکت نفت داشتم ،

ظاهري فوق العاده ساده داشت .تي شرت کرم رنگ به نسبت گشادي به تن داشت

که روي يک شلوار مشکي و رنگ و رو رفته و در کنار کفش هاي خاکي اش ، همه

حکايت از فردي ميکرد که آنچنان هم در بند ظاهرش نيست . مردي به نسبت

چهارشانه با قدي معمولي و موهايي مشکي که از پشت ساده به نظر مي رسيد.

پشت به پنجره در حال باز کردن در بزرگ حياط بود تا وانت وسايلش داخل شود

و صورتش پيدا نبود. پرده را انداخته و با غمي که از ورود او به خانه مان وجودم را

گرفته بود، از پشت پنجره کنار رفتم که مادر صدايم کرد: «الهه جان ! مادر چايي

دم کن ، براشون ببرم !» گاهي از اين همه مهرباني مادر حيرت ميکردم . مي دانستم

١٢ اج ن ش هعي ، اهل سنت

که او هم مثل من به همه سختي هاي حضور اين مرد در خانه مان واقف است ،

اما مهرباني آميخته به حس مردم داري اش ، بر تمام احساسات ديگرش غلبه

ميکرد. همچنانکه قوري را از آب جوشُ پر ميکردم ، صداي عبدال را مي شنيدم

که حسابي با مرد غريبه گرم گرفته و به نظرم ميآمد در جابجايي وسايل کمکش

ميکند که کنجکاوي زنانه ام برانگيخته شد تا وسايل زندگي يک مرد تنها را بررسي

کنم . پنجره آشپزخانه را اندکي گشودم تا از زاويه اي ديگر به حياط نگاهي بيندازم .

در بار وانت چند جعبه کوچک بود و يک يخچال کهنه که رنگ سفيد مايل به

ِ

زردش در چند نقطه ريخته بود و يک گاز کوچک روميزي که پايه هاي کوتاهش

زنگ زده بود. وسايل دست دومي که شايد همين بعد از ظهر، از سمساري سر

خيابان تهيه کرده بود. يک ساک دستي هم روي زمين انتظار صاحبش را ميکشيد

تا به خانه جديد وارد شود. طبقه بال فقط موکت داشت و در وسايل او هم خبري

از فرش يا زيرانداز نبود. خوب که دقيق شدم يک ساک پتو هم در کنار اجاق گاز،

کف بار وانت افتاده بود که به نظرم تمام وسيله خواب مستأجر ما بود. از اين همه

فضولي خودم به خنده افتادم که پنجره را بستم و به سراغ قوري چاي رفتم ، اما

خيال زندگي سرد و بي روحي که همراه اين مرد تنها به خانه مان وارد مي شد، شبيه

احساسي گَس در ذهنم نقش بست . در چهار فنجان چاي ريخته و به همراه يک

بشقاب کوچک رطب در يک سيني تزئيني چيدم که به ياد چند شيريني افتادم

که از صبح مانده بود. ظرف پايه دار شيريني را هم با سليقه در سيني جاي دادم و

به سمت در اتاق نشيمن رفتم تا عبدال را صدا کنم که خودش از راه رسيد و سيني

را از من گرفت وُ برد. علوه بر رسم ميهمان نوازي که مادر به من آموخته بود، حس

عجيب ديگري هم در هنگام چيدن سيني چاي در دلم بود که انگار مي خواستم

جريان گرم زندگي خانه مان را به رخ اين مرد تازه وارد بکشم .

* * *

آسمان مشکي بندر عباس پر ستاره تر از شب هاي گذشته بود. باد گرمي که

از سمت دريا مي وزيد، لي شاخه هاي نخل پيچيده و عطر خوش هواي جنوب

ف لص اول ١٣

را زنده ميکرد. آخرين تکه لباس را که از روي بند جمع کردم ، نگاهم به پنجره

طبقه بال افتاد که چراغش روشن بود. از اينکه نميتوانستم همچون گذشته در

اين هواي لطيف شب هاي آخر تابستان آسوده به آسمان نگاه کنم و مجبور بودم با

چادر به حياط بيايم ، حسابي دلخور بودم که سايه اي که به سمت پنجره ميآمد،

مرا سراسيمه به داخل اتاقُ برد و مطمئنم کرد که اين حياط ديگر نخلستان امن

و زيباي من نيست . از شش سال پيش که ديپلم گرفته و به دستور پدر از ادامه

تحصيل منع شده بودم ،تمام لحظاتُ پراحساس غم و شادي ياتنهايي و دلتنگي

را پاي اين نخل ها گذرانده و بيشتر اوقات اين خانه نشيني را با آن ها سپري کرده

ِ

بودم ، اما حال همه چيز تغيير کرده بود.

ابراهيم و محمد و همسرانشان براي شام به ميهماني ما آمده بودند و پدر با

هيجانيُ پرشور از مستأجري سخن ميگفت که پس از سال هامنبع درآمدجديدي

برايش ايجاد کرده بود.محمدرو به عبدال کردو پرسيد:«تو که باهاش رفيق شدي ،

چه جور آدميه ؟» عبدال خنديد و گفت : «رفيق که نشدم ، فقط اونروز کمکش

کردم وسايلش رو ببره بال .» و مادر پشتش را گرفت : «پسر مظلوميه . صبح موقع

نماز ميره سر کار و بعد اذون مغرب مياد خونه .» کنار مادر به پشتي تکيه زده و با

دلخوري گفتم :«چه فايده !ديگه خونه خونه ي خودمون نيست !همش بايدپرده ها

کشيده باشه که يه وقت آقا تو حياط ظاهر نشه ! اصلً نميتونم يه لحظه پاي حوض

بشينم .» مادر با مهرباني خنديد و گفت : «إن شاءال خيلي طول نميکشه . به زودي

عبدال داماد ميشه و اين آقاي عادلي هم ميره ...» و همين پيش بيني ساده کافي

بود تا باز پدر را از کوره به در کند: «حال من از اجاره ي ملکم بگذرم که خانم ميخواد

ِ

لب حوض بشينه ؟!!! خب نشينه !» ابراهيم نيشخندي زد و گفت : «بابا همچين

ميگه ملکم ، کسي ندونه فکر ميکنه دو قواره نخلستونه !» صورت پدر از عصبانيت

ِ

سرخ شد و تشر زد: «همين ملک اگه نبود که تو و محمد نميتونستيد زن ببريد!» و

ِ

باز مشاجره اين پدر و پسر شروع شده بود که مادر نهيب زد: «تو رو خدا بس کنيد!

الن صدا ميره بال ، ميشنوه ! بخدا زشته !» و محمد هم به کمک مادر آمد و با طرح

١٤ اج ن ش هعي ، اهل سنت

يک پرسش بحث را عوض کرد: «حال زن و بچه هم داره ؟» و عبدال پاسخ داد:

«نه . حائري ميگفت مجرده ، اصلً اومده بندر که همينجا هم کار کنه هم زندگي .»

نمي دانم چرا، ولي اين پاسخ عبدال که تا آن لحظه از آن بي خبر بودم ، وجودم را در

شرمي عجيب فروُ برد. احساس کردم براي يک لحظه جاده نگاه همه به من ختم

شد که سکوت سنگين اين حس غريب را محمد با شيطنتي ناگهاني شکست :

ِ

«ابراهيم ! به نظرت زشت نيس ما نرفتيم با اين آقاي عادلي سلم عليک کنيم ؟

پاشو بريم ببينيم طرف چيکاره اس !» ابراهيم طرح محمد را پسنديد و با گفتن «ما

رفتيم آمار بگيريم !» از جا پريد و هر دو با شيطنتي شرارت بار از اتاق خارج شدند.

شام حاضر شده بود که بلخره پسرها برگشتند، اما از هيجان دقايقي پيش در

صورتشان خبري نبود که عطيه با خنده سر به سر شوهرش گذاشت : «چي شد

ِ

محمد جان ؟ عملياتتون شکست خورد؟» و در ميان خنده ما، محمد پاسخ داد:

«نه ،طرف اهل حال نبود.» که عبدال باشيطنت پرسيد:«اهل حال نبودياحالتون

رو گرفت ؟» ابراهيم سنگين سر جايش نشست و با لحني گرفته آغاز کرد: «اول

که رفتيم سر نماز بود. مثل ما نماز نمي خوند.» سپس به سمت عبدال صورت

چرخاند و پرسيد :«مي دونستي مجيد شيعه اس ؟» عبدال لبخندي زد و پاسخ

داد: «نمي دونستيم ، ولي مگه تهران چندتا سني داره ؟ اکثريت شون شيعه هستن .

تعجبي نداره اين پسرم شيعه باشه .» نگاه پدر ناراحت به زمين دوخته شد، شايد

شيعه بودن اين مستأجر تازه وارد، چندان خوشايندش نبود، اما مادر از جا بلند شد

و همچنانکه به سمت آشپزخانه مي رفت ، در تأييد حرف عبدال گفت : «حال

شيعه باشه ، گناه که نکرده بنده خدا!» و لعيا با نگاهي ملمت بار رو به ابراهيم کرد:

«حال ميخواي چون شيعه اس ، ازش کرايه بيشتر بگيريم ؟!!!» ابراهيم که در برابر

چند پاسخ سرزنشآميز درمانده شده بود، با صدايي گرفته گفت : «نه ، ولي خب

اگهُ سني بود، زندگي باهاش راحت تر بود» خوب مي دانستم که ابراهيم اصلً در بند

اين حرف ها نيست ، اما شايد مي خواست با اين عيب جويي ها از شور و شعف

پدر کاسته و معامله اش را لکه دار کند که عبدال با خونسردي جواب داد: «آره ،

ف لص اول ١٥

اگهُ سني بود کنار هم راحت تر بوديم . ولي ما که تو بندر کنار اين همه شيعه داريم

زندگي ميکنيم ، مجيد هم يکي مثل بقيه .» سپس نفس عميقي کشيد و ادامه

داد: «شايد مصلحت خدا اينه که اين آدم بياد اين جا و با ما زندگي کنه ، شايد

خدا کمکش کنه تا اونم به سمت مذهب اهل سنت هدايت شه !» در برابر سخنان

آرمانگرايانه عبدال هيچ کس چيزي نگفت و عطيه از محمد پرسيد: «ُخب ،

ديگه چه آمار مهمي ازش دراُورديد؟» و محمد که از اين شيرين کاري اش لذت

چنداني نبرده بود، ابرو در هم کشيد و پاسخ داد: «خيلي ساکت و توداره ! اصلً

پا نمي داد حرف بزنه !» که مادر در درگاه آشپزخانه ايستاد و گفت : «ول کنيد اين

حرفا رو مادرجون ! چي کار به کار اين جوون داريد؟ پاشيد سفره رو پهن کنيد، شام

حاضره .» سپس رو به محمد کرد و با حالتي دلسوزانه سؤال کرد: «مادر جون رفتيد

بال ، اين بنده خدا غذا چيزي آماده داشت ؟ بوي غذا تو خونه پيچيده ، يه ظرف

براش ببريد.» که به جاي محمد، ابراهيم با تندي جواب داد: «کوتاه بيا مادر من !

ِ

ُ

نميخواد اين پسره رو انقدر حلوا حلواش کني !» اما مادر بيتوجه به غر و لندهاي

ابراهيم ، منتظر پاسخ محمد مانده بود که زير لب جواب داد: «آره ، يه ماهيتابه تخم

مرغ رو گازش بود. تعارفمون هم کرد، ولي ما گفتيم شام پايين حاضره و اومديم .»

و مادر با خيال راحت سر سفره نشست . سر سفره همچنان در فکر اين مرد غريبه

بودم که حال برايم غريبه تر هم شده بود. مردي که هنوز به درستي چهره اش را نديده

بودم و جز چند سايه و تصوير گذرا و حال يک اسم شيعه ، برايم معناي ديگري

نداشت . عبدال راست ميگفت ؛ ما در بندرعباس با افراد زيادي رابطه داشتيم

که همگي از اهل تشيع بودند، اما حال اين اختلف مذهبي ، بيگانگي او را برايم

بيشترميکرد.

* * *

صبح شنبه اول مهر ماه سال ٩١ فرصت مغتنمي بود تا عقده يک هفته دوري از

حياط زيباي خانه مان را خالي کنم . عبدال به مدرسه رفته بود، پدر براي تحويل

محصول تش راهي بازار شده و مادر هم به خانه خاله فهيمه رفته بود تا از شوهر

١٦ اج ن ش هعي ، اهل سنت

بيمارش حالي بپرسد. آقاي عادلي هم که هر روز از وقتي هوا گرگ و ميش بود، به

پاليشگاه مي رفت و تا شب باز نميگشت . همان روزي که انتظارش را ميکشيدم

تا بار ديگر خلوت دلم را با حضوري لبريز احساس در پاي نخل هاُ پر کنم . با هر

تکاني که شاخه هاي نخل ها در دل باد مي خوردند، خيال ميکردم به من لبخند

مي زنند که خرامان قدم به حياط گذاشته و چرخي دور حوض لوزي شکل مان

زدم . هيچ صدايي به گوش نمي رسيد جز کشيده شدن کف دمپايي من به سنگ

فرش حياط و خزيدن باد در خم شاخه هاي نخل ! لب حوض نشسته و دستي به

آب زدم . آسمان آنقدر آبي بود که به نظرم شبيه آبي دريا ميآمد. نگاهي به پنجره

اتاق طبقه بال انداختم و از اينکه ديگر مزاحمي در خانه نبود، لبخند زدم . وقتش

رسيده بود آبي هم به تن حياط بزنم که از لب حوض برخاسته و جارودستي بافته

شده از نخل را از گوشه حياط برداشتم . شلنگ پيچيده به دور شير را با حوصله باز

کردم و شير آب را گشودم . حال بوي آب و خاک و صداي پاي جارو هم به جمع مان

اضافه شده و فضا را پر نشاط تر مي کرد. انگار آمدن مستأجر آنقدرها هم که فکر

ميکردم ،وحشتناک نبود.هنوز هم لحظاتي پيدامي شد که بتوانم در دل نخلستان

کوچکم ، خوش باشم و محدوديت پيش آمده ، قدر لحظات خراميدن در حياط را

بيشتربه رخم ميکشيد که صداي چرخيدن کليددر قفل در حياط ،سرم رابه عقب

ِ

چرخاند.قفل به سرعت چرخيد،امانه به سرعتي که من خودم راپشت در رساندم .

در با نيرويي باز شد که محکم با دستم مانع شدم و دستپاچه پرسيدم : «کيه ؟!!!»

لحظاتي سکوت و سپس صدايي آرام و البته آميخته به تعجب : «عادلي هستم .»

چه کار ميتوانستم بکنم ؟ سر بدون حجاب و آستين هاي بال زده و نه کسي که

صدايش کنم تا برايم چادري بياورد.با کف دستم در رابستم و باصدايي که از ورود

ناگهاني يک نامحرم به لرزه افتاده بود، گفتم :«ببخشيد...چندلحظه صبر کنيد!»

شلنگ و جارو را رها کرده و با عجله به سمت اتاق دويدم ، به گونه اي که به گمانم

صداي قدم هايم تا کوچه رفت . پرده ها را کشيده و از گوشه پنجره سرک کشيدم تا

ببينم چه ميکند، اما خبري نشد. يعني منتظر مانده بود تا کسي که مانع ورودش

ف لص اول ١٧

شده ، اجازه ورود دهد؟ باز هم صبر کردم ، اما داخل نمي شد که چادر سورمه اي

رنگم را به سر انداخته و دوباره به حياط بازگشتم . در را آهسته گشودم که ديدم مردد

پشت در ايستاده است . کليد در دستش مانده و نگاهش خيره به دري بود که به

رويش بسته بودم . براي نخستين بار بود که نگاهم بر چشمانش مي افتاد، چشماني

کشيده وُ پر احساس که به سرعت نگاهش را از من برداشت . صورتي گندمگون

داشت که زير بارش آفتاب تيز جنوب کمي سوخته و حال بيش از تابش آفتاب ،

از شرم و حيا گل انداخته بود. بدون اينکه چيزي بگويم ، از پشت در کنار رفته و او

با گفتن «ببخشيد!» وارد شد. از کنارم گذشت و حياط نيمه خيس را با گام هايي

بلند طي کرد. تازه متوجه شدم شير آب هنوز باز است و سر شلنگ درست در

مسيرش افتاده بود، همانجايي که من رهايش کرده و به سمت اتاق دويده بودم . به

در ساختمان رسيد، ضربه اي به در شيشه اي زد و گفت : «يا ال ...» کمي صبر کرد،

ِ

در را گشود و داخل شد. به نظرم از سکوت خانه فهميده بود کسي داخل نيست که

کارش را به سرعت انجام داد و بازگشت و شايد به خاطر همين خانه خالي بود که

من هم از پشت در تکان نخوردم تا بازگردد. نگاهم را به زمين دوختم و منتظر شدم

تا خارج شود. به کنارم که رسيد، باز زير لب زمزمه کرد: «ببخشيد!» و بدون آنکه

منتظر پاسخ من بماند، از در بيرون رفت و من همچنانکه در را مي بستم ، جواب

دادم : «خواهش ميکنم .» در با صداي کوتاهي بسته شد و باز من در خلوت خانه

فرو رفتم ، اما حال لحظاتي پيش را نداشتم . صداي باد و بوي آب و خاک و طنازي

ِ

نخل ها، پيش چشمانم رنگ باخته و تنها يک اضطراب عميق بر جانم مانده بود.

اضطراب از نگاه نامحرم که اگر خدا کمکم نکرده بود و لحظه اي ديرتر پشت در

رسيده بودم ، او داخل مي شد. حتي از تصور اين صحنه که مردي نامحرم سرم را

بي حجاب ببيند، تنم لرزيد و باز خدا را شکر کردم که از حيا و حجابم محافظت

کرده است . با بي حوصلگي شستن حياط را تمام کردم و به اتاق بازگشتم . حال

مي فهميدم تصوراتي که دقايقي پيش از ذهنم گذشت ، اشتباه بود. آمدن مستأجر

همان قدر که فکر ميکردم وحشتناک بود. ديگر هيچ لحظه اي پيدا نمي شد که

بتوانم در دل نخلستان کوچکم ، خوش باشم . ديگر بايد حتي انديشه خراميدن

١٨ اج ن ش هعي ، اهل سنت

در حياط را هم از ذهنم بيرون ميکردم . هر چند پذيرفتن اين همه محدوديت برايم

سخت بود که بخاطرحرص و طمع پدر بايدچنين وضعيت ويژه اي به خانواده مان

تحميل شود، اما شايد همان طور که عبدال ميگفت در اين قصه حکمتي نهفته

بود که ما از آن بي خبر بوديم و خدا بهتر از هر کسي به آن آگاه بود.

* * *

از صداي فريادهاي ممتد پدر از خواب پريده و وحشتزده از اتاق بيرون دويدم .

پوست آفتاب سوخته پدر زير محاسن کوتاه و جو گندمي اش غرق چروک شده

و همچنانکه گوشي موبايل در دستش مي لرزيد، پشت سر هم فرياد ميکشيد.

لحظاتي خيره نگاهش کردم تا بلخره موقعيت خودم را يافتم و متوجه شدم چه

ميگويد. داشت با محمد حرف مي زد، از برگشت بار خرمايش به انبار مي خروشيد

و به انباردار و راننده گرفته تا کارگر و مشتري بد و بيراه ميگفت . به قدري با حال

بدي از خواب بيدار شده بودم ، که قلبم به شدت ميتپيد و پاهايمُ سست بود.

بي حال روي مبل کنار اتاق نشستم و نگاهي به ساعت روي ديوار انداختم که

عقربه هايش به عدد هشت نزديک مي شد. ظاهراً صداي پدر تا حياط هم رفته بود

که مادر را سراسيمه از زيرزمين به اتاق کشاند. هم زمان تلفن پدر هم تمام شد و

مادر با ناراحتي اعتراض کرد: «چه خبره عبدالرحمن ؟!!! صبح جمعه اس ، مردم

خوابن ! ملحظه آبروي خودتو نميکني ، ملحظه بچه هاتو نميکني ، ملحظه اين

مستأجررو بکن !»پدر موبايلش راروي مبل کنار من پرت کردو باز فرياد کشيد:«کي

ملحظه منوميکنه ؟!!!اين پسرات که معلوم نيس دارن چه غلطي توانبار ميکنن ،

ملحظه منو ميکنن ؟!!! يا اون بازاري مفت خور که خروس خون بار خرما رو پس

مي فرسته در انبار، ملحظه منو ميکنه ؟!!!» مادر چند قدم جلو آمد و مي خواست

ِ

پدر را آرام کند که با لحني مليم دلداري اش داد: «اصلً حق با شماس ! ولي من

ميگم ملحظه مردم رو بکن ! وگرنه همين مستأجري که انقدر واسش ذوق کردي ،

مي ذاره ميره ...» پدر صورتش را در هم کشيد و با لحني زننده پاسخ داد: «تو که عقل

تو سرت نيس ! يه روزُ غر مي زني مستأجر نيار، يه روزُ غر مي زني که حال نفس نکش

ف لص اول ١٩

که مستأجر داريم !» در چشمان مادر بغض تلخي ته نشين شد و باز با متانت پاسخ

داد: «عقل من ميگه مردم دار باش ! يه کاري نکن که مردم ازت فراري باشن ...»

کلم مادر به انتها نرسيده بود که عبدال با يک بغل نان در چهارچوب در ظاهر

شد و با چشماني که از تعجب گرد شده بود، پرسيد: «چي شده ؟ اتفاقي افتاده ؟»

و پدر که انگار گوش تازه اي براي فرياد کشيدن يافته بود، دوباره شروع کرد: «چي

مي خواستي بشه ؟!!! نصف انبار برگشت خورده ، مالم داره تلف ميشه ، اونوقت

مادر بي عقلت ميگه داد نزن مردم بيدار ميشن !» عبدال که تازه از نگراني در آمده

بود، لبخندي زد و در حالي که سعي ميکرد به کمک پاشنه پاي چپش کفش را از

پاي راستش درآورد، پاسخ داد: «صلوات بفرست بابا! طوري نشده ! الن صبحونه

مي خوريم من فوري ميرم ببينم چه خبره .» سپس نان ها را روي اُپن آشپزخانه

گذاشت و ادامه داد: «توکل به خدا! إن شاءال درست ميشه !» اما نمي دانم چرا پدر

باهر کلمي ،هرچندآرام و متين ،عصبانيترمي شد که دوباره فرياد کشيد:«توديگه

چي ميگي ؟!!! فکر کردي منم شاگردت هستم که درسم ميدي ؟!!! فکر کردي

من بلد نيستم به خدا توکل کنم ؟!!! چي درست ميشه ؟!!!» نگاهش به قدريُ پر

غيظ و غضب بود که عبدال ديگر جرأت نکرد چيزي بگويد. مادر هم حسابي

دلخور شده بود که بغض کرد و کنج اتاق چمباته زد. من هم گوشه مبل خزيده و

هيچ نميگفتم و پدر همچنان داد و بيداد ميکرد تا از اتاق خارج شد و خيال کردم

رفته که باز صداي فريادش در خانه پيچيد و اينبار نوبت من بود: «الهه ! کجايي ؟

بيا اين جا ببينم !» با ترس خودم را به پدر رساندم که بيرون اتاق نشيمن در راهرو

ايستاده بود. بخاطر حضور مستأجري که راه پله اتاقش از همانجا شروع مي شد،

از اتاق بيرون نرفتم و همانجا در پاشنه در ايستادم . پدر دمپايي لانگشتي اش را

مقابل صورتم گرفت و پرخاش کرد: «بهت نگفتم اين بندش پاره شده ؟!!! پس چرا

ندوختي ؟!!!» بي اختيار با نگاهم پله ها را پاييدم . شايد خجالت ميکشيدم که

آقاي عادلي صداي پدر را بشنود، سپس سرم را پايين انداختم و با صدايي گرفته

پاسخ دادم : «ديشب داشتم مي دوختمش ، ولي سوزن شکست . ديگه سوزن بزرگ

٢٠ اج ن ش هعي ، اهل سنت

نداشتيم . گفتم امروز عبدال رو ميفرستم از خرازي بخره ...» که پدر باعصبانيت به

ميان حرفم آمد: «نمي خواد قصه سر هم کني ! فقط کارت شده خوردن و خوابيدن

ِ

تو اين خونه !» دمپايي را کف راهرو کوبيد، دست به ديوار گرفت و با بيتعادلي

دمپايي هايش را به پا کرد و وارد حياط شد. از تلخ زباني اش دلم شکست و بغضي

غريبانه گلويم را گرفت . خودش اجازه نداده بود درسم را ادامه داده و به دانشگاه

بروم و حال خانه نشيني ام را به رخم ميکشيد که حلقه گرم اشکي روي مژه هايم

نشست . باز به راه پله نگاه کردم . از تصور اينکه آقاي عادلي صداي پدر را شنيده

باشد، احساس حقارت عجيبي ميکردم . صداي کوبيده شدن در حياط آخرين

صدايي بود که شنيده شد و بلفاصله خانه در سکوتي سنگين فرو رفت . پدر

هميشه تند و تلخ بود، ولي کمتر مي شد که تا اين حد بد رفتاري کند. به اتاق که

بازگشتم ، ديدم عبدال مقابل مادر روي زمين زانو زده و دلداري اش مي دهد. با سر

انگشتم ، اشک را از حلقه چشمانم پاک کردم تا مادر نبيند و در عوض با ليوان آب

به سمتش رفتم ، ولي نه ليوان آب را از من مي گرفت ، نه به دلداري هاي عبدال دل

مي داد. رنگ سبزه صورتش به زردي مي زد و لبانش به سفيدي . دستانش را دور

بازوانش حلقه زده و به گل هاي سرخ فرش خيره مانده بود که دستانش را گرفتم و

آهسته صدايش کردم : «مامان ! تو رو خدا غصه نخور!» و نمي دانم جمله ام تا چه

اندازه لبريز احساس بود که بلخره چشمانش را تکان داد و نگاهم کرد. عبدال از

فرصت پيش آمده استفاده کرد و دنبال حرف من را گرفت : «بابا رو که مي شناسي !

تو دلش چيزي نيس . ولي وقتي يه گره اي تو کارش مي افته ، بدجوري عصباني

ميشه ... مامان ! رنگت پريده ! ضعف کردي ، بيا يه چيزي بخور.» ولي مادر بدون

اينکه از پدر گله اي کند، سر شکمش را با مشت فشار داد و گفت : «نه مادر جون !

چيزيم نيس ، فقط سر دلم درد گرفته .» و من بلفاصله با مهرباني دخترانه ام پاسخ

دادم : «حتماً دلت خالي مونده . عبدال نون داغ گرفته . پاشو صبحونه بخوريم .» که

نفس عميقي کشيد و با صداي ضعيفش ناله زد: «الن حالم خوب نيس . شماها

بريد بخوريد، من بعداً مي خورم .» عبدال به من اشاره کرد که چيزي نمي خورد.

ف لص اول ٢١

خودم هم نه اشتهايي به خوردن صبحانه داشتم و نه با اين حال مادر چيزي از

گلويم پايين مي رفت که بلند شدم و نان ها را در سفره پيچيدم . هر کدام ساکت

و غمگين در خود فرو رفته بوديم که پدر تا جايي که ميتوانست ، جام زهرش را در

پيمانه جانمان خالي کرده بود. خانه ما بيشتر اوقات شرايط نسبتاً خوبي داشت ،

اما روزهايي هم مي رسيد که مثل هواي بهاري در هم پيچيده و براي همه تيره و تار

مي شد. مادر از حال غمزده اش خارج نمي شد و اين سکوت تلخ او، من و عبدال

را هم غصه دارتر ميکرد. مي دانستم دلش به قدري از دست پدر شکسته که لب

فرو بسته و هيچ نميگويد تا سرانجام صداي سر انگشتي که به در اتاق نشيمن

مي خورد، پايه هاي سکوت اتاق را لرزاند. نگاه متعجب ما به هم گره خورد و مادر